neuroróżnorodność

Różnorodny – złożony z osób, rzeczy, zjawisk różnego rodzaju.

Pojęcie różnorodności jest pojęciem neutralnym, pozbawionym cech normatywności. Jego znaczenie zależy od kontekstu i systemu wartości, jakie w danym środowisku obowiązują.

Historycznie stosowanie tego pojęcia miało i nadal często ma wydźwięk pejoratywny, niosąc ze sobą próby wyeliminowania różnic lub tego co różne. W najbardziej dotkliwej społecznie formie związane jest z takimi kwestiami, jak odmienność rasowa, etniczna, wyznaniowa czy seksualna.

Obecnie w krajach zachodnich świadomość tego, że różnorodność społeczna jest faktem i należy ją akceptować, stanowi trzon podstawowych praw człowieka. W obronie ich działają zarówno instytucje państwowe, jak i organizacje pozarządowe.

Neuroróżnorodność – naturalne zróżnicowanie ludzkich umysłów

Neuroróżnorodność jako ważny element różnorodności społecznej oznacza, że ludzie różnią się nie tylko pod względem rasy, wyznania czy orientacji seksualnej, ale również pod względem psychicznym. To, jak odmiennie widzimy, czujemy, słyszymy i działamy, jest wyrazem naturalnego zróżnicowania ludzkich umysłów, nie zaś przejawem zaburzeń czy chorób.

Osoby, których rozwój odbiega od typowego, określa się jako neuroatypowe. W naszej kulturze osoby te często odbierane są jako niepasujące do powszechnej definicji „normalności” i diagnozowane wyłącznie w kontekście trudności psychicznych związanych z ADHD, spektrum autyzmu, dysleksją, dyspraksją czy zespołem Tourette’a.

Koncepcja neuroróżnorodności podkreśla mocne strony osób neuroatypowych. W tym rzadko spotykane cechy, jak koncentracja na szczegółach, kreatywność, wyobraźnia przestrzenna czy wysoka motywacja i wytrwałość.

Neuroróżnorodność: aktywizm społeczny

W praktyce neuróżnorodność znajduje szerokie zastosowanie w postaci aktywizmu społecznego. Aktywizm ten dąży do szanowania i doceniania różnic psychicznych na poziomie systemowym i włączania osób neuroatypowych w różne obszary życia społecznego.

Głos mniejszości neurologicznych jest coraz bardziej słyszalny i wspierany przez różne środowiska. Przejawia się to w tworzeniu nowych praktyk dostosowanych dla osób neuroatypowych. Praktyki te dotyczą m.in. tworzenia włączających systemów w edukacji szkolnej, uniwersyteckiej i w miejscu pracy, jak również projektowania architektonicznego przyjaznego osobom neuroatypowym.

Praktyki te uwzględniają i dostosowują się do różnic pod względem funkcjonowania psychicznego ludzi, zamiast starać się je eliminować. Działania Fundacji a/typowi są częścią aktywizmu na rzecz neuroróżnorodności.